Olgular: Bir doğru gerçek bir hakikat ve bir şeylerin olma durumdur. Yani doğadaki varlıkların ve olayların bütünüdür.
—Olgular tektir, değiştirilemez, tartışılamaz tek doğru cevabı vardır.
—Basit bir gözlemlerin ürünüdür.Yaşadığımız dünyada elde edilen verilerdir.
—Doğrudan gözlenebilir ve istenildiğinde tekrar gösterilebilir özelliklere sahiptir. Olgular istenildiğinde tekrar edilebilme özelliğine sahip olmayabilir. Örneğin; volkanik patlamalar alışılmamış hayvan davranışları vb.
—Aynı sakilde bazı olgular doğrudan gözlemlenmeyebilir.
Örneğin: Bilim adamları günesin helyum gazı içerdiğini kabul ederler. Spektroskop kullanarak elde etmişlerdir.
Kavramlar: Doğa ve doğa olaylarını gözlemlendikçe mevcut olgular artar. Artan olgular arsında belli ılıskıler ve kalıplar görülmeye başlanır. Bu kalıp ve ilişkinin açıkça tanımı genellikle kavram olarak adlandırılır. Kavram benzer özelliklere sahip bir takım olayların, nesnelerin, fikirlerin veya yaygın özel davranışlara sahip diğer fenomenlerin ortak ismidir.
Prensipler(İlkeler): Kavramlar arası ilişkilerden çıkan genellemelerdir. Örneğin; Arşimet prensibinde ''kaldırma kuvveti'' sıvı, hacim, yoğunluk gibi baksa kavramların birbirleriyle olan ilişkilerine göre açıklanmış ve bir genellemeye varılmıştır.
Bilimsel Yasa (Kanunlar)
*Doğruluğu kanıtlanmış varsayımlardır.
*Bilimsel teoriler yasa olmaz. Bilimsel yasaların teorilerden daha üst düzey bilgi oldukları ve bilimsel teorilerinde daha fazla bilimsel destek buldukça yasa olduklarına dair bilgiler kesinlikle yanlıştır.
Not:Prensipler zamanla test edilip, farklı durumlar içinde doğrulanırsa ''yasa'' olarak isimlendirilir.
Hipotezler
Doğruluğu henüz test edılmemıs bilgilere ve önerilere hipotez denir. Ya da problemi doğru sonuçlara ulaştırması beklenen çözüm yollarıdır.
Teoriler
Bir kuram deneylere destekleniyorsa, bilinen tüm olgulara uygunsa ve daha geçerli bir delil yoksa teori olarak adlandırılır. Teoriler hipotezlere oranla daha güçlü deneysel desteğe sahiptirler.
Teori ve Kanun Karşılaştırılması
Kanunlar ve teoriler farklı türden bilgilerdir ve birbirine dönüşemezler.
Birinden diğerine geçiş yapamazlar ve aralarında bir hiyerarşi yoktur.
Kanunlar, doğadaki olguların algılanan ya da gözlenen ilişkilerin tanımlanmasıdır.
Teoriler, doğadaki olguların algılanan ya da gözlenen ilişkilerin açıklanmasıdır.
Kanunlar mutlak doğrular değildirler Yalnızlıklara da ispat edilebilir.
Teoriler yeterince bilimsel veri ile desteklendiğinde ilkelere (prensiplere) dönüşürler.
0 yorum:
Yorum Gönder